Uchwała Nr XIV/       /2004

Rada Gminy Kozy

z dnia 29 marca 2004 r.

 

 

w sprawie Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2004 r.

 

 

          Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt. 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie

gminnym /tekst jedn. z 2001 r Dz. U. Nr 142, poz. 1591 z późń.zm./ oraz art. 41 ust. 2 i 5 ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. z 2002 r. Dz.U.Nr 147, poz.1231) Rada Gminy Kozy.

 

 

uchwala, co następuje:

 

§ 1

 

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2004 rok

stanowiący załącznik do uchwały.

 

 

§ 2

 

Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy.

 

 

 

§ 4

 

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

 

 

Załącznik do Uchwały Nr

Rady Gminy Kozy

z dnia

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

GMINNY PROGRAM  PROFILAKTYKI

I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW

ALKOHOLOWYCH

DLA GMINY KOZY

ROK 2004

/projekt/

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Spis treści

 

Rozdział I

Cele główne i operacyjne programu.

Rozdział II

Wskaźniki efektywności programu.

Rozdział III

Diagnoza problemów alkoholowych w Kozach                                         z uwzględnieniem danych szacunkowych dla Polski.

A.   Rynek napojów alkoholowych.

B.   Alkohol a patologia życia rodzinnego.

Rozdział IV

Zasoby w sferze profilaktyki i rozwiązywania  problemów alkoholowych.

Rozdział V

Podstawa prawna do działań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

Rozdział VI

Źródła i zasady finansowania programu.

Rozdział VII

Realizatorzy gminnego programu.

Rozdział VIII

Zadania własne gminy realizowane w ramach gminnego programu.

Rozdział IX

Punkt konsultacyjny – cele i zadania.

Rozdział X

Zasady wynagradzania członków gminnej komisji ds. rozwiązywania problemów alkoholowych oraz pracowników socjalnych przeprowadzających wywiady środowiskowe.

Rozdział XI

Preliminarz kosztów

Rozdział XII

Harmonogram działań

Rozdział XIII

Ewaluacja gminnego programu.

Załączniki

Materiały merytoryczne do realizacji programu. / z uwagi na obszerność materiałów do wglądu u pełnomocnika pirpa/.

 

 

 

 Rozdział I

 

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania  Problemów Alkoholowych służy wykonywaniu postanowień ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi   jednolity tekst Dz. U. Nr 147 poz. 1231 z dnia  2002 r. z późniejszymi zmianami)

 

Cele główne programu:

 

* działania na rzecz systemu łączącego różne podmioty podejmujące działania w zakresie ograniczenia rozmiarów alkoholizmu,  przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz wykluczeniu społecznemu;

* zwiększenie zdolności instytucji, osób fizycznych do radzenia  sobie z istniejącymi problemami;

* stały rozwój edukacji i podnoszenie świadomości społeczeństwa, a szczególnie dzieci i młodzieży w zakresie zagrożeń związanych ze spożyciem alkoholu;

 

Cele  operacyjne:

·        zwiększenie dostępności i efektywności usług profilaktycznych dla dzieci                              i młodzieży, w szczególności dla grup podwyższonego ryzyka:

·        kontynuowanie w placówkach szkolnych programów związanych z profilaktyką problemów alkoholowych;

·        ograniczanie możliwości zakupu i spożycia alkoholu przez niepełnoletnich;

·        stwarzanie miejsc do wypoczynku i rekreacji  dla dzieci i młodzieży wolnych od alkoholu i tytoniu;  

·        budowanie skutecznych form kontroli prawnej i społecznej nad szkodliwymi formami postępowania osób nadużywających alkoholu ( w szczególności przeciwdziałaniu przemocy w rodzinach alkoholowych);

·        uczenie wczesnego rozpoznania  sygnałów wskazujących na rozwijanie się procesu uzależnienia;

·        prowadzenie edukacji społecznej na temat sytuacji i czynników ryzyka oraz sposobów zapobiegania zagrożeniom alkoholowym;

·        kontynuowanie dostępności i skuteczności zorganizowanych form pomocy psychologicznej, prawnej, terapeutycznej dla osób uzależnionych i członków ich rodzin;

·        zmniejszenie rozmiarów aktualnie istniejących problemów związanych z nadużywaniem alkoholu, szczególnie   przez młodzież;

·        zmniejszenie indywidualnych strat społecznych, moralnych, zdrowotnych spowodowanych przez picie alkoholu;

·        poszerzenie świadomości dzieci, młodzieży, dorosłych związanych z uzależnieniem;

·        zwiększenie stabilności i bezpieczeństwa środowiska rodzinnego;

 

 

 

 

 

 

 

Rozdział II

Wskaźniki efektywności programu:

 

I . W zakresie  zadań związanych z  ograniczaniem społecznych skutków   

    alkoholizmu:

  1. Liczba wniosków skierowanych do Gminnej Komisji Rozwiązywania 

      Problemów Alkoholowych.

2. Liczba wezwań skierowanych  do osób uzależnionych   i   współuzależnionych.

3. Liczba osób, z którymi przeprowadzono rozmowy.

4. Liczba  spraw rozpatrzonych przez komisje RPA.

5. Liczba wniosków skierowanych przez Gminną Komisję Rozwiązywania   Problemów       

   Alkoholowych  do:

-         sądu

-         do biegłego

-         zawieszono spraw

-         umorzono

-         inny tok postępowania

  1. Liczba osób, która podjęła leczenie w zakresie terapii uzależnienia                                    i współuzależnienia.
  2. Liczba osób, która ukończyła leczenie terapii uzależnienia i współuzależnienia.
  3. Liczba wydanych opinii  w przedmiocie uzależnienia.
  4.  Liczba przeprowadzonych  wywiadów środowiskowych w rodzinach z problemem   alkoholowym.
  5.  Liczba interwencji krzyzysowych.
  6.  Liczba uczestników grup socjoterapeutycznych
  7.  Liczba  uczestników grup wsparcia
  8.  Liczba uczestników zajęć terapeutycznych w punkcie konsultacyjnym.
  9.  Liczba porad psychologicznych i prawnych.
  10. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną z powodu alkoholizmu.

2. W zakresie zadań związanych z wdrażaniem programów profilaktycznych 

     w placówkach oświatowych:

-         liczba dzieci, młodzieży i rodziców objętych programami edukacyjno-wychowawczymi i profilaktycznymi na terenie gminy;

-         liczba szkół i innych placówek podejmujących działania profilaktyczne wśród uczniów;

-         liczba placówek środowiskowych pracujących z grupami ryzyka;

-         liczba działań skierowanych do młodzieży związanych z promocją postaw opartych na wartościach zdrowego stylu życia, bez nałogów;

3. W zakresie edukacji społecznej:

-         ilość i jakość publikacji prasowych;

-         ilość i jakość materiałów informacyjno-edukacyjnych w postaci broszur, ulotek itp.;

-         imprezy środowiskowe  o charakterze profilaktycznym;

4. W zakresie różnych form  o charakterze profilaktycznym  adresowanych do   

    dzieci,  młodzieży, dorosłych we współpracy z różnymi podmiotami 

    działającymi na rzecz szeroko rozumianej profilaktyki:

-  obozy, kolonie;

-  przedsięwzięcia trzeźwościowe;

-  inne działania oparte na promocji zdrowego stylu życia;

 

 

Rozdział III

Obszar diagnozy.

 

Problemy alkoholowe w województwie śląskim:

( Informator Wojewódzkiego Ośrodka Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia                       w Gorzycach).

Do najważniejszych problemów alkoholowych województwa śląskiego zalicza się:

- nadużywanie alkoholu przez dorosłych;

- picie alkoholu przez dzieci i młodzież;

Problemy alkoholowe  w województwie śląskim są powszechnie spostrzegane jako jedne z najważniejszych zagrożeń społecznych  obok biedy, bezrobocia, zaniedbywania rodziny i przestępczości.

 

1.      Około 97 tys. osób uzależnionych od alkoholu, w tej grupie około 30% stanowią kobiety.

2.      Od 150 do 200 tys. osób nadmiernie pijących;

3.      Około 10 do15% populacji młodzieży pijącej między 14 a 18 rokiem życia. Napoje alkoholowe są łatwo dostępne dla młodzieży. 2/3 uczniów pijących kupuje samodzielnie piwo w sklepach,1/3 wino i tyle samo wódkę. Dzieci i młodzież piją w grupach rówieśniczych, na terenie szkoły i w domu.

4.      Około 250 tys. osób borykających się z alkoholizmem najbliższych; 

5.      Nadużywanie alkoholu powoduje dezorganizację w środowisku pracy i rodzinie:

a.       absencję;

b.      wypadki,

c.        obniżenie wydajności pracy,

d.       alkoholową patologizację bezrobotnych,

e.        naruszenie prawa i porządku,

f.         przemoc w rodzinie,

g.        prowadzenie pojazdów w stanie nietrzeźwości,

h.       zaburzenia zachowania spowodowane używaniem lub nadużywaniem alkoholu w miejscach publicznych,

i.         schorzenia psychosomatyczne,

j.        zespół stresu pourazowego u członków rodziny,

k.      zaburzenia emocjonalne u dzieci i ich demoralizację,

6.      Przestępstwa i wykroczenia związane z obrotem napojami alkoholowymi:

a.       nielegalny import i sprzedaż alkoholu,

b.      sprzedaż alkoholu osobom nieletnim i nietrzeźwym,

c.       reklama i promocja napojów alkoholowych,

d.      nielegalna produkcja i sprzedaż alkoholu,

 

 

 

I. Rynek napojów alkoholowych w Kozach (stan na 4 listopada 2003).

  1. Sklepy ze sprzedażą napojów alkoholowych - 37
  2. Lokale gastronomiczne ze sprzedażą napojów alkoholowych - 15

Na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych przypada w Kozach 214 mieszkańców ( normy europejskie 1200-1500 mieszkańców)

  1. Liczba cofniętych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych w ostatnich latach - 0
  2. Liczba wysłanych upomnień do sprzedawców napojów alkoholowych w roku 2003  -  0
  3. Liczba szkoleń skierowanych do sprzedawców napojów alkoholowych w roku 2003 - 1

 

II. Alkohol a patologie życia rodzinnego.

 

Lp.

Zagadnienie

2000 r.

2001 r.

2002 r.

2003 r.

 

1.

Liczba wniosków do GKRPA

W tym:

-         policji

-         rodziny

-         GOPS

-         Sądu

-         Komisji RPA

32

 

11

10

6

2

3

25

 

11

9

4

1

-

15

 

-

13

2

-

-

16

 

1

13

-

2

-

2.

Wezwania do osób uzależnionych   i współuzależnionych

 

152

 

126

 

87

 

69

3.

Liczba osób, z którymi przeprowadzono rozmowy.

48

56

33

27

4.

Ogółem spraw rozpatrzonych przez komisje RPA

 

213

 

194

 

110

 

117

5.

Liczba wniosków skierowanych do:

-         sądu

-         do biegłego

-         zawieszono spraw

-         umorzono

 

 

20

20

8

19

 

 

11

18

7

3

 

 

5

10

-

2

 

 

14

9

5

-

6.

Podjęło i kontynuuje leczenie

18

12 –15

16-20

20 - 30

7.

Przeprowadzono wywiady środowiskowe

47

39

29

 

20

8.

Wydano opinie w przedmiocie uzależnienia

10

8

5

9

9.

Pobyt w Izbie Wytrzeźwień

55

45

39

28

10.

Ukończony cykl w leczeniu zamkniętym

2

2

5

3

11.

Liczba osób zarejestrowanych w PLU

27

41

61

68

12.

Liczba uczestników Wyjazdowych Sesji Terapeutycznych

 

11

 

8

 

16

 

13

13.

Liczba uczestników, którym sfinansowano pobyt WST

7

5

11

6

14.

Liczba kontroli placówek handlu detalicznego i gastronomii

9

7

8

skontrolowano

akcja

„Zachowaj Trzeźwy Umysł”

15.

Liczba interwencji kryzysowych

8

5

11

10

16.

Liczba rodzin z problemem alkoholowym objętych pomocą społeczną

-

39

ok. 90

ok. 80

 

 

Rozdział IV

Zasoby w sferze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

 

  1. Liczba przeszkolonych nauczycieli do realizacji programu „Spójrz inaczej” –  39
  2. Liczba przeszkolonych nauczycieli do realizacji programu „Spójrz inaczej na agresję” - 12
  3. Liczba przeszkolonych nauczycieli do prowadzenia zajęć socjoterapeutycznych –  6
  4. Liczba przeszkolonych nauczycieli w zakresie pedagogiki zabawy – 13
  5. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych z przeszkolonymi członkami - 8
  6. Punkt Konsultacyjny „Profilaktyka i Rozwiązywanie Problemów Alkoholowych” – 1
  7. Klub Abstynentów „Nasza Nadzieja” – 1
  8. Grupa AA „HALT”
  9. Grupa Al-Anon
  10. Place zabaw – 2
  11.  Lecznictwo odwykowe w Bielsku-Białej: dwie przychodnie leczenia uzależnień, Wojewódzki Szpital Psychiatryczny – Oddział Bulowice, Ośrodek Leczenia Uzależnień w Parzymiechach i Gorzycach.
  12. Lecznictwo odwykowe w województwie śląskim:

a.       Przychodnie terapii uzależnienia od alkoholu i wspóluzależnienia: 25

b.      Poradnie dla osób z problemem alkoholowym: 26

c.       Dzienne oddziały terapii uzależnienia od alkoholu: 11

d.      Całodobowe oddziały terapii uzależnienia od alkoholu: 8

e.       Oddziały leczenia alkoholowych zespołów abstynencyjnych: 4

  1.  Izba Wytrzeźwień w Bielsku- Białej.

 

 

 

Rozdział V

Podstawa prawna do działań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

 

1. Podstawa prawna do działań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

  1. Ustawa z dnia 26 października  1982 roku  o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz.1231 z późniejszymi zmianami);
  2. Ustawa z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych  (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 664);
  3. Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (tekst jednolity Dz. U. Nr 155, poz.1014 z późniejszymi  zmianami);
  4. Ustawa z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej
  5. Ustawa z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. Nr 9 poz. 88 z późniejszymi zmianami);
  6. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia  19 sierpnia z 1994 r.
  7. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 31 grudnia 1999 r. w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, zasad funkcjonowania i rodzajów   zakładów lecznictwa odwykowego oraz udziału innych zakładów opieki zdrowotnej w sprawowaniu opieki nad osobami uzależnionymi od alkoholu (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. Nr 3 poz. 44  z późniejszymi zmianami);
  8. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu  z dnia 31 stycznia 2002 r. (tekst jednolity  Dz. U. Nr 10 poz. 96 z późniejszymi zmianami);
  9. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2000 – 2005.
  10.  Ustawa o Policji   z dnia 1 stycznia 2003 roku (tekst jednolity  Dz. U z 2002 r., Nr 7 poz. 58 art. 13);
  11. Uchwały Rady Gminy w Kozach dotyczące problematyki alkoholowej.

 

 

Rozdział VI

Źródła i zasady finansowania.

 

Źródłem finansowania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych są środki finansowe pochodzące z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych „Art. 111. . 1.  W celu pozyskania dodatkowych środków na finansowanie zadań  określonych w art. 4 1  ust.1 gminy pobierają opłatę za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, o których mowa w art. 18.”.

Art. 18 „ dochody z opłat za wydawane zezwolenia...........wykorzystywane będą na realizację gminnych programów profilaktyki i rozwiązywaniaproblemów alkoholowych i nie mogą być przeznaczane na inne cele”.  Środki finansowe  nie wykorzystane w roku 2003 stanowią również źródło finansowania programu w roku 2004.

Planowane dochody, wpływające z tytułu opłat za wydanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na rok 2004:

175 000 zł /sto siedemdziesiąt pięć/ tysiące  złotych. 

Rozdział VII

Realizatorzy Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

1.      Wójt Gminy Kozy.

2.      Pełnomocnik ds. rozwiązywania problemów alkoholowych.

  1. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych powołana uchwałą Nr 72/149/01 Zarządu Gminy  z dnia 31 sierpnia 2001 r. działająca w oparciu o Regulamin  z dnia 27 sierpnia 2002 roku określający zadania komisji wynikające z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U Nr
  2. Osoby fizyczne  zatrudnione na podstawie umów do realizacji zadań określonych w gminnym programie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.
  3. Instytucje (szkoły, Dom Kultury) i  inne  podmioty realizujące zadania określone w programie na podstawie umów, zleceń itp.
  4. Klub Abstynenta „Nasza Nadzieja”, grupa AA „HALT”.
  5. Organizacje, kluby, stowarzyszenia działające na rzecz trzeźwości i współpracujące w sposób pośredni lub bezpośredni w realizacji zadań zawartych w gminnym programie.  

 

 

 

 

 

Rozdział VIII

Zadania własne gminy realizowane w ramach gminnego programu.

 

1.      Zwiększanie dostępności terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu.

W/w  zadanie jest realizowane przez współpracę z Poradniami Leczenia Uzależnień  w Bielsku – Białej, z Izbą Wytrzeźwień oraz, w miarę potrzeb, Oddziałami Leczenia Uzależnień  w placówkach pozamiejscowych. W placówkach lecznictwa odwykowego finansowane są ponadstandardowe  programy terapii uzależnienia i współuzależnienia. Osoby będące  w trudnej sytuacji materialnej  indywidualnie mogą ubiegać się o sfinansowanie pobytu na Wyjazdowych Sesjach Terapeutycznych.

Na terenie gminy działa punkt konsultacyjny, który dostarcza informacji  o możliwości podejmowania profesjonalnej terapii, motywuje i  kieruje do leczenia osoby uzależnione                 i współuzależnione, udziela wsparcia i pomocy  psychospołecznej osobom i ich rodzinom przed i po zakończeniu terapii odwykowej i terapii współuzależnienia.  Kompetencje osób dyżurujących w punkcie spełniają standardy stosowane w profilaktyce i leczeniu osób uzależnionych , współuzależnionych i członków ich rodzin. Do nich należy: psycholog kliniczny, specjalista z zakresu współuzależnienia i przemocy , terapeuta do prowadzenia grupy wstępnej z zakresu współuzależnienia, terapeuta uzależnień.

Inne  działania to: opłacanie kosztów  powołania biegłego orzekającego w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, finansowanie zajęć terapeutycznych odbywających się  w trakcie obozów organizowanych przez klub abstynenta.

Istnieje możliwość dofinansowania profesjonalnych szkoleń dla pracowników Poradni Leczenia Uzależnień.

2.      Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą   w rodzinie.

Zadanie to realizuje gminna komisja ds. rozwiązywania problemów alkoholowych, która podejmuje czynności zmierzające  o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu  obowiązku poddania się  leczeniu odwykowemu. Do zadań gminnej komisji należy:

1/ przyjęcie zgłoszenia o przypadku wystąpienia nadużywania alkoholu z jednoczesnym wystąpieniem  przesłanek z art. 24;

2/ wezwanie na rozmowę osoby, co do której wpłynęło zgłoszenie o wystąpieniu przesłanek    z art. 24 ustawy i pouczenie jej o konieczności  zaprzestania działań wymienionych  w art. 24 i/lub  poddania się leczeniu odwykowemu;

3/ skierowanie w/w osoby na badanie do biegłego w celu wydania opinii                                     w przedmiocie uzależnienia  od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego (art. 25);

4/ przygotowanie dokumentacji związanej z postępowaniem sądowym  wraz  z opinią wydaną przez biegłego (art. 26 ust. 3);

5/ złożenie wniosku o wszczęcie postępowania  do sądu rejonowego właściwego według miejsca zamieszkania lub pobytu danej osoby, której postępowanie dotyczy (art.26 ust. 3);

Ponadto komisja  dokumentuje wszystkie  odbyte rozmowy z osobami uzależnionymi                 i członkami ich rodzin, prowadzi pełny rejestr osób wobec,  których wszczęto postępowanie, a które nie zgłaszają się na wezwania, gromadzi dokumenty pochodzące z wywiadu środowiskowego, informacje z policji, izby wytrzeźwień, od pedagoga szkolnego i inne. Posiada pisemne  informacje zawarte w indywidualnych teczkach  o wszystkich czynnościach  w sprawie osoby zgłoszonej.  Wszystkie czynności podejmowane w sprawie zobowiązania do podjęcia leczenia odwykowego są objęte poufnością.

W uzasadnionych przypadkach zespół komisji przeprowadza interwencje kryzysowe w miejscu zamieszkania osoby nadużywającej alkoholu wg procedury przyjętej przez komisję.

Komisja przeciwdziała również zjawisku przemocy w rodzinie przez:

1/  prowadzenie indywidualnych przypadków związanych z przemocą  w rodzinie;

2/ zbieranie i przekazywanie informacji  na temat zjawiska przemocy w rodzinie w  gminie;

 3/ zbieranie  dokumentacji poszczególnych przypadków  przemocy domowej, a w sytuacji podejrzenia przeprowadzania interwencji kryzysowej i informowania  o tym odpowiednich służb;

4/ inicjowanie działań, które zapobiegają przemocy w rodzinie poprzez koalicję „Stop krzywdzeniu i zaniedbywaniu dzieci”;

Punkt konsultacyjny udziela wsparcia i porad prawnych osobom dotkniętym przemocą

w rodzinie . 

W punkcie konsultacyjnym prowadzone są grupy socjoterapeutyczne  dla młodzieży w wieku szkolnym. Uczestnicy  otrzymują materiały do zajęć socjoterapeutycznych, posiłek, herbatę, słodycze okolicznościowe.

Dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym i dotkniętych przemocą organizuje się obozy, kolonie, z elementami socjoterapii,  psychoedukacji,  psychoprofilaktyki. 

W punkcie konsultacyjnym prowadzona jest grupa współuzależnionych  kobiet, organizowany jest ruch AL-anon. Może działać równie z grupa DDA.

Dyżury w punkcie pełnią członkowie klubu „Nasza Nadzieja”. Działa grupa AA. 

 

 

 

 

3.      Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii,                    w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych , a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących  w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych.

Na terenie szkół prowadzone są profesjonalne programy profilaktyczne dla dzieci i młodzieży, które odpowiadają standardom wyznaczonym przez technologie profilaktyczne oraz pozalekcyjne zajęcia sportowe.

Są wspierane przedsięwzięcia profilaktyczne (gazetki, zespoły, konkursy, formy sportowo-turystyczne) organizowane przez podmioty (szkoły, kluby, policję, domy kultury itp. ) współpracujące na rzecz profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych  skierowane do młodzieży.

W miarę potrzeb podejmowane są działanie edukacyjne skierowane do sprzedawców napojów alkoholowych, rodziców, społeczeństwa lokalnego.

Mogą być podejmowane  działania interwencyjne wobec firm prowadzących promocje       i reklamę napojów alkoholowych , w szczególności reklamę skierowaną do młodzieży.

Organizuje się lokalną imprezę profilaktyczną skierowaną do mieszkańców gminy pod hasłem „Koziańska Niedziela Trzeźwości”.

Prowadzi się stały system informacji na temat działań podejmowanych na terenie gminy          w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych  poprzez druk artykułów  w prasie lokalnej, umieszczanie na stronach www.

Współuczestniczy się  w ogólnopolskich i regionalnych kampaniach medialnych dotyczących w/w problematyki. Organizuje się bezpieczne miejsca do zabawy dla dzieci       i młodzieży poprzez: doposażenie placów zabaw, koordynowanie różnych działań związanych z uruchomieniem świetlicy środowiskowo - socjoterapeutycznej.

4.      Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych.

      Zadanie to realizuje się przez dofinansowanie przedsięwzięć realizowanych przez klub

            Abstynentów „Nasza Nadzieja” oraz udostępnienie  pomieszczeń gminnego punktu               

            konsultacyjnego wraz z mediami dla  spotkań „klubowiczów”. Możliwe jest  

      dofinansowanie innych instytucji, stowarzyszeń, działających  na rzecz 

      profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

5.      Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art. 13 i 15 ustawy ( reklama napojów alkoholowych, sprzedaż na kredyt, pod zastaw, z nielegalnych źródeł itp.)

W przypadku złamania zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim lub nietrzeźwym oraz                w przypadku złamania zakazów promocji i reklamy napojów alkoholowych gmina może podejmować interwencje oraz występować przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego. Gmina podejmuje również  w drodze porozumienia z innymi gminami działania, które mają zapewnić porządek i bezpieczeństwo publiczne na jej terenie,  a w szczególności realizując postanowienia ustawy o wychowaniu w trzeźwości zawarte w art. 4 pkt.6, art. 13 ust.1,2, art. 14 pkt 2a, art.15 ust.1, art.18 ust. 7,8, art. 43 i art. 43 , art. 45.

6.      Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie Centrów Integracji Społecznej.

     Jeśli mieszkańcy gminy (w myśl ustawy o zatrudnieniu socjalnym), po ukończonej   

     psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego, zostaną  skierowani do  Centrum  

     Integracji Społecznej, gmina może podjąć decyzję o współfinansowaniu  takiego 

     Centrum, w zakresie, w jakim uczestniczą  w nich osoby uzależnione będące  

     mieszkańcami gminy.

 

 

 

 

Rozdział IX

Punkt Konsultacyjny – cele i zadania.

 

I.                   Założenia ogólne.

    1. Punkt spełnia zadania interwencyjno-wspierające w sprawach osób i rodzin z problemem alkoholowym.
    2. Działanie punktu ma na celu ograniczanie i zmniejszanie rozmiarów degradacji psychologicznej i społecznej osób i rodzin z problemem alkoholowym.
    3. Zwiększenie dostępności terapeutycznej dla osób z problemem alkoholowym.

 

II.                Zadania punktu.

1.      Udzielanie informacji o leczeniu osób z problemem alkoholowym.

2.      Udzielanie informacji o pomocy terapeutycznej i socjoterapeutycznej dla członków rodzin z problemem alkoholowym.

3.      Udzielanie informacji o sposobach i możliwościach postępowania prawno-administracyjnego  wobec osób powodujących  problemy społeczne na wskutek nadużywania alkoholu.

4.      Wstępne motywowanie do terapii osób i rodzin z problemem alkoholowym.

5.      Udzielanie informacji o grupach samopomocowych, stowarzyszeniach i ośrodkach zajmujących się rozwiązywaniem  problemów alkoholowych

6.      Działania informacyjne o uzależnieniach w środowisku lokalnym.

7.      Prowadzenie grup socjoterapeutycznych dla dzieci i młodzieży.

 

III.             Kwalifikacje osób zatrudnionych w punkcie.

1.      Osoby zatrudnione w punkcie powinny  posiadać przygotowanie profesjonalne w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych  /udokumentowane szkolenie np. SPP dla nieprofesjonalistów, profesjonalistów, Studium Socjoterapii, PRO, SPPw R  i inne dotyczące wiedzy o rozwiązywaniu problemów alkoholowych i  przeciwdziałaniu przemocy/

2.      Ponadto osoby mające własne doświadczenie /uzależnione, współuzależnione/ w rozwiązywaniu problemów alkoholowych powinny mieć za sobą własną terapię w ośrodku leczenia uzależnień oraz co najmniej dwuletni okres uczestnictwa w grupach samopomocowych po ukończonej podstawowej terapii w ośrodku, ponadto w wypadku osób uzależnionych co najmniej trzy letni okres abstynencji.

 

IV.              Warunki organizacyjne.

1.      Punkt konsultacyjny dostępny jest codziennie przez dyżury zatrudnionych tam specjalistów, pracę z grupami socjoterapeutycznymi  i  działalność  klubu abstynentów „Nasza Nadzieja”, którego członkowie udzielają informacji .

2.      Punkt posiada telefon czynny w czasie pracy .

3.      Praca punktu dokumentowana jest pisemnie.

4.      Umowy o pracę za prowadzenie punktu konsultacyjnego zawiera się na okres półroczny. Umowa określa wynagrodzenie i obowiązki prowadzącego punkt.

5.      Wynagrodzenie  zaprowadzenie punktu konsultacyjnego negocjuje się z prowadzącymi. Uzależnione jest od posiadanych kwalifikacji. Nie może przekraczać stawki bazowej obowiązującej w danym roku kalendarzowym  rekomendowanej przez PARPA.

6.      Osoby zatrudnione w punkcie zobowiązane są do złożenia  półrocznego sprawozdania.

7.      Pracownicy punktu konsultacyjnego zobowiązani są do współpracy z gminną komisja rozwiązywania problemów alkoholowych  oraz do poszerzania swojej wiedzy na temat rozwiązywania problemów alkoholowych.

8.      Nadzór merytoryczny w zakresie prowadzenia punktu konsultacyjnego sprawuje pełnomocnik ds. profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

9.      Zasady określone w rozdziałach dotyczących punktu konsultacyjnego obowiązują w placówce, która korzysta ze środków finansowych przeznaczonych na realizacje gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. 

 

 

 

 

Rozdział X

Zasady wynagradzania członków gminnej komisji ds. rozwiązywania problemów alkoholowych oraz pracowników socjalnych przeprowadzających wywiady środowiskowe.

 

  1. Wynagrodzenie  za udział w posiedzeniach dla przewodniczącego komisji wynosi        10 % minimalnego wynagrodzenia pracowników.
  2. Miesięczne wynagrodzenie dla sekretarza komisji wynosi 36% minimalnego wynagrodzenia pracowników.
  3. Ustalone wynagrodzenie w punkcie 2 nie przysługuje w przypadku nieobecności  trwającej ponad jeden miesiąc.
  4. Wynagrodzenie dla członków komisji za pracę na  posiedzeniach komisji,  zespołach problemowych utworzonych dla realizacji określonych zadań komisji wynosi 10 % minimalnego wynagrodzenia pracowników.

     5.   Wynagrodzenie dla członków komisji, o którym mowa w punkcie 4,  wypłacane będzie    

           w oparciu o listę obecności podpisaną przez  przewodniczącego i sekretarza komisji i 

           zatwierdzoną przez pełnomocnika  ds. rozwiązywania problemów alkoholowych.

  1. Wynagrodzenie, o którym mowa w punkcie 4 nie przysługuje   sekretarzowi komisji.
  2. Wynagrodzenie dla osób przeprowadzających wywiady środowiskowe na zlecenie   

      komisji, ustala się w wysokości 30 zł /trzydzieści/ brutto za jeden  przeprowadzony 

      wywiad.

     8.  Wysokość wynagrodzeń ustalonych w punkcie 1 i w punkcie 4 płatne są   z dołu,             

          w terminie do 30 dnia każdego miesiąca kalendarzowego.

     9. Wynagrodzenie, o których mowa w punkcie 2 płatne jest po przedłożeniu  

          rachunku, zatwierdzonego przez pełnomocnika ds. rozwiązywania     

          problemów alkoholowych  w  Urzędzie Gminy  w Kozach,  w terminie do 

          30 dnia każdego miesiąca  kalendarzowego.

    10. Wynagrodzenie, o którym mowa w punkcie 7, płatne jest po przedłożeniu 

          rachunku, do 7 dni w kasie Urzędu Gminy w Kozach, zatwierdzonego 

          przez sekretarza komisji i pełnomocnika ds. rozwiązywania problemów 

          alkoholowych.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rozdział XI

Preliminarz kosztów gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych na rok 2004. 

 

Lp.

ZADANIA

Środki

Uwagi

I.

Gminny Punkt Konsultacyjny  zatrudniając:

  1. radcę prawnego  12 x( 61zł x 8h)= 5856 zł
  2. psychologa 52 x 4h x 35 zł = 7280 zł
  3. terapeutę dla osób z problemem alkoholowym  52 x 3h x 26 zł  =  4056 zł    

20h x 30 zł = 600 zł (sesja wyjazdowa)

  1. terapeutę dla osób współuzależnionych       52 x 25 zł x 2h = 2600  zł
  2. socjoterapeutów (1 grupa: 52 x 29 zł x 3 = 4524 zł )

 

 

 

 

 

 

 

24 916,-

 

 

 

 

II.

Koszty utrzymania punktu:

  1. energia, gaz, woda  4500 zł
  2. opłata za telefon 900 zł
  3. materiały do zajęć socjoterapeutycznych,  herbata, słodycze, imprezy okolicznościowe (grupa socjoterapeutyczna, ), drobne naprawy -  2100 zł

 

 

 

 

 

7 500 zł

 

 

 

 

III.

Współpraca z instytucjami powołanymi do terapii uzależnień, dofinansowanie obozów terapeutycznych, trzeźwościowych oraz innych form zwiększających skuteczność leczenia:

  1. Izby Wytrzeźwień  4 000 zł
  2. Przychodnie Leczenia Uzależnień, szpitale     5 600 zł ;
  3. Klub Abstynenta  2 500 zł (XXX LECIE AA w Krakowie, zlot AA Licheń, pielgrzymka do Częstochowy, mityng AA Hrobacza Łąka, wieczór wigilijny, śniadanie wielkanocne, itp utrzymanie czystości);
  4. Wyjazdowe Sesje Terapeutyczne,  obozy, inne formy zwiększające skuteczność leczenia  2 000 zł;

 

 

 

 

 

14 100 zł

 

 

 

 

 

 

IV.

Wywiady środowiskowe w rodzinach z problemem alkoholowym i dotkniętych przemocą, orzecznictwo w zakresie uzależnienia

 

2 000 zł

 

 

V.

Szkolenia dla osób zajmujących się profesjonalnym pomaganiem w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkohol.

 

 

500 zł

 

 

  

VI.

Prowadzenie profilaktycznej działalności edukacyjnej i informacyjnej, w szczególności dla dzieci i młodzieży przez :

  1. realizację przedsięwzięć profilaktycznych, zajęć edukacyjnych ujętych w szkolnych programach profilaktyki)  w szkołach 
Szkoła Podstawowa Nr 1  - 4250 zł w tym:
    1. Realizację przedsięwzięć o wyraźnym odniesieniu profilaktycznym w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi, narkomanii, przemocy (spektakle, warsztaty  oraz pozalekcyjne zajęcia sportowe itp.) - 2 050 zł;
    2. Materiały o tematyce profilaktycznej do   biblioteki szkolnej  - 300 zł;
    3. Rajd szkolny - 1200 zł;
    4. Materiały do prowadzenia zajęć, drobne nagrody dla uczestników grup socjoterapeutycznych - 600 zł;  
    5. Gazetka „Kozioł” - 100 zł,
Szkoła Podstawowa Nr 2  - 3300 zł w tym:

1.      III Szkolna Majówka - 550 zł;

2.       II Szkolny Rajd Górski - 500 zł;

3.      Przedsięwzięcia -„Żyj zdrowo” - 300 zł;

4.      Realizację przedsięwzięć o wyraźnym odniesieniu profilaktycznym w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi, narkomanii, przemocy (spektakle, warsztaty oraz pozalekcyjne zajęcia sportowe itp.) -  1250 zł;

5.      „Wielka wyprawa na wyspę zabawy” - 500 zł;

6.      „Wiosna -pora radosna” - 200 zł

Gimnazjum - 4250 zł w tym:
1.      Realizację przedsięwzięć o wyraźnym odniesieniu profilaktycznym w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi, narkomanii, przemocy (spektakle, warsztaty, oraz pozalekcyjne zajęcia sportowe  itp.) - 2000 zł;
2.      Tydzień Sportu Szkolnego, w tym Dzień Dziecka - 300 zł;
3.      Konkurs „Zdrowy Styl Życia” - 150 zł;
4.      Literatura o tematyce uzależnień do biblioteki szkolnej - 500 zł;
5.      Zapobieganie alkoholizmowi i narkomanii - wykłady 800 zł;
6.      Materiały do zespołu socjoterapii – 400 zł;
7.      Gazetka szkolna - 100 zł;

    

Liceum Ogólnokształcące - 2300 zł  w tym:

1.      Tydzień Promocji Zdrowia - 500 zł;

2.      Realizację przedsięwzięć o wyraźnym odniesieniu profilaktycznym w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi, narkomanii, przemocy (spektakle, warsztaty oraz pozalekcyjne zajęcia sportowe itp.) - 1700 zł;

3.      Materiały biurowe do  realizacji programu „Droga do sukcesu” lub inne materiały profilaktyczne - 300 zł;

  1. Organizowanie imprez środowiskowych o wyraźnym odniesieniu profilaktycznym, promujących zdrowy styl życia (Niedziela Trzeźwości poszerzona o zajęcia sportowo-rekreacyjne dla dzieci i młodzieży, zabawa bezalkoholowa, bieg trzeźwości itp., program „SIÓDEMKA”, spektakl teatralny - 7 100 zł
  2.  „Sport sprzymierzeńcem zdrowia                    i trzeźwości” - impreza organizowana przez LKS „Orzeł” - 1000 zł
  3. zakup materiałów informacyjno-edukacyjnych (kampanie ogólnopolskie, regionalne, prenumerata czasopism, kasety itp.) – 2 000 zł 
  4. wypoczynek letni   połączony  z profilaktyką i psychoedukacją  ze szczególnym uwzględnieniem  dzieci z rodzin dysfunkcyjnych  - 40 000 zł
  5. współpraca ze środowiskiem lokalnym organizującym przedsięwzięcia na rzecz dzieci i młodzieży -  2 900 zł; w tym:
    1. Dom Kultury - Promocja Młodych Talentów - 300 zł,
    2.  Gminny Przegląd Zespołów Teatralnych - 300 zł ,
    3. Ruch Młodzieżowy przy parafii Kozy - zabawa bezalkoholowa  - 1300 zł;
    4. Uczniowski Klub „Victoria” - Rodzinny Rajd Rowerowy - 500 zł;
    5. Harcerstwo -   500 zł

 

67 100 zł

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

VII.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gminna Komisja Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych:

 

  1. wynagrodzenie sekretarza;
  2. zespół prowadzący rozmowy merytoryczno-interwencyjne;
  3. zespół przeprowadzający interwencje kryzysowe wg procedury opracowanej przez komisję oraz kontrole w placówkach handlujących alkoholem;
  4. posiedzenia komisji  w miarę potrzeb;

Zadania poszczególnych zespołów określają protokoły komisji.  Komisja zbiera się i pracuje w miarę potrzeb zgodnie z regulaminem , zespół ds.. rozmów merytoryczno-interwencyjnych pracuje w każdy pierwszy poniedziałek miesiąca, planuje się około 15 interwencji kryzysowych, pozostałe zespoły pracują w miarę potrzeb i posiadanych środków finansowych. 

Pozostałe wydatki  
  1. opłata pocztowa 500 zł
  2. materiały biurowe 300 zł
  3. delegacje 200 zł

Uwaga;  wynagrodzenie obliczane jest od minimalnego wynagrodzenia i może ulec zmianie w ciągu roku. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

16 000 zł

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

VIII.

 

Inwestycje:

  1. prace związane z adaptacją obiektu, terenu  na świetlicę socjoterapeutyczną  lub inne zajęcia środowiskowe  adresowane do dzieci    i młodzieży. 

 

 

 

29 000 zł

 

 

 

IX.

Dożywianie dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych.

 

13 132 zł

 

X.

Rezerwa finansowa na zadania mogące wyniknąć w trakcie realizacji programu (przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, narkomanii, adaptacja obiektu na świetlicę socjoterapeutyczną, animatorów sportu (6000 zł) i  inne)

752 zł

+ środki finansowe niewykorzystane w roku 2003 .

 

 

Program sporządzony jest na kwotę 175 000 zł /sto siedemdziesiąt  pięć tysięcy złotych/  co stanowi planowany przychód uzyskany z tytułu opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych na rok 2004.

Niewykorzystane  środki finansowe w roku 2003 stanowią rezerwę programu. Będą wykorzystane na zadania, które mogą wyniknąć w trakcie realizacji programu.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rozdział XII

Harmonogram działań

 

 

Lp.

ZADANIE

Podmiot realizujący

Odpowiedzialny

 za realizację zadania

Uwagi

1.

Gminny Punkt Konsultacyjny

1/ radca prawny w wymiarze 8 godzin miesięcznie, w 4 kolejne poniedziałki miesiąca;

2/ psycholog, specjalista z zakresu terapii współuzależnienia w każdy poniedziałek miesiąca w wymiarze 4 godziny tygodniowo;

3/ terapeuta dla osób z problemem alkoholowym w każdy wtorek miesiąca w wymiarze 3 godz. tygodniowo;

4/ terapeuta dla osób współuzależnionych w każdy czwartek w wymiarze 2 godziny tygodniowo;

5/ socjoterapeuta dla grupy młodzieży w każdy piątek w wymiarze 3 godziny tygodniowo ;

 

pełnomocnik ds. rozwiązywania problemów alkoholowych

 

2.

Koszty utrzymania punktu .

Rozliczane są na podstawie porozumienia z biblioteką,  opłata za telefon wg rachunków, zakupy na zamówienie  .

pełnomocnik ds. rozwiązywania problemów alkoholowych,

Kazimierz Targosz - członek komisji, klubu „Nasza Nadzieja”

 

 

3.

Współpraca z instytucjami powołanymi do terapii uzależnień, dofinansowanie obozów, maratonów trzeźwościowych  itp.

poradnie leczenia uzależnień, izba wytrzeźwień,

inne posiadające uprawnienia

pełnomocnik ds. rozwiązywania problemów alkoholowych, klub „Nasza Nadzieja”

 

4.

Wywiady środowiskowe w rodzinach z problemem alkoholowym, badania w zakresie uzależnień

pracownicy socjalni

 

 

 

biegły z zakresu uzależnień

Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, pełnomocnik

 

5.

Szkolenia

podmioty uprawnione do przeprowadzania szkoleń

pełnomocnik

 

6.

Prowadzenie działalności profilaktycznej i informacyjnej, w szczególności dla dzieci i młodzieży

1/ dyrektorzy szkół;

2/ Gminna Komisja ds. Rozwiązywania

Problemów Alkoholowych

3/ podmioty zaangażowane w organizacje wypoczynku letniego

4/ środowisko lokalne realizujące zadania ujęte w gminnym programie 

pełnomocnik,

podmioty, osoby fizyczne, z którymi zawarto umowy na realizację określonych zadań

 

7.

Gminna Komisja ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

 

 

komisja

przewodniczący komisji,

pełnomocnik

 

8.

Inwestycje - prace związane z adaptacją terenu na świetlicę socjoterapeutyczną

Urząd Gminy

wójt,

pełnomocnik

 

9.

Ewaluacja gminnego programu

podmioty realizujące gminny program

pełnomocnik,

rada gminy

 

 

 

 

 

 

 

 

Rozdział XIII

Ewaluacja Gminnego Programu.

 

  1. Roczne sprawozdanie z realizacji  gminnego programu profilaktyki                       

     i rozwiązywania problemów alkoholowych przyjęte przez Radę Gminy   

     Kozy.

  1. Roczne sprawozdanie z działalności gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych przedłożone Wójtowi Gminy Kozy.
  2. Sprawozdania okresowe od podmiotów i osób fizycznych realizujących zadania zawarte w gminnym  programie.
  3. Analiza dokumentów związanych z realizacją gminnego programu.
  4. Opinie, oceny gminnej komisji RPA i innych  gminnych komisji.

 

 

 

 

Program opracowała:

mgr Bernadetta Sochacka we współpracy z Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowychw Kozach.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rozdział XIV

Materiały merytoryczne do realizacji programu.

 

 

I. Podstawy teoretyczne budowy programu.

Przy pracy nad koncepcją programu profilaktyki bardzo istotnym wydaje się zapoznanie z podstawami teoretycznymi prowadzenia działań profilaktycznych, aby realizować je jak najbardziej skuteczniej i nie popełniać błędów, które mogą szkodzić uczestnikom. Do podstawowych zagadnień należą:

Czynniki chroniące przed dysfunkcją wg Hawkinsa w oparciu o badania empiryczne to:

1.      Silna więź z rodzicami.

2.      Zainteresowanie nauką szkolną, rozwojem.

3.      Regularność praktyk religijnych.

4.      Skłonność do respektowania norm i wartości społecznych.

Celem interwencji zapobiegawczych jest usuwanie czynników ryzyka i wzmacnianie czynników chroniących. Oddziaływania te zmierzają do  przerwania procesów dysfunkcjonogennych. Istotnym elementem pracy profilaktycznej powinny być działania wzmacniające, a w niektórych przypadkach nawet tworzące czynniki chroniące. Czynniki ryzyka można niwelować przez stwarzanie jak najwięcej barier dla ich negatywnego oddziaływania. Praca nad czynnikami chroniącymi w dużym stopniu zazębia się z aspektami  wychowawczymi . Silna więź z rodzicami kształtuje się od przyjścia dziecka na świat, zatem szkoła może  w pozytywnym znaczeniu ingerować dopiero po pewnym okresie życia dziecka. Ze względu na charakter tego czynnika  niezbędna będzie tu współpraca z rodzicami.

Drugi z czynników chroniących , czyli zainteresowanie nauką szkolną, rozwojem może być wzmacniane na terenie szkoły przez wychowawców i nauczycieli. Wymaga to stosowania pewnego wspólnego frontu wychowawczego polegającego na szczególnej pracy nauczycieli w kierunku motywowania  uczniów do rozwoju, wskazywania na znaczenie zdobytej wiedzy, rozszerzania zainteresowań, poszukiwania i rozszerzania zdolności. Zadanie to można realizować przez koła zainteresowań, pracę w organizacjach  młodzieżowych, tworzenie formalnych grup rówieśniczych pod opieką wychowawcy. Normy panujące w grupie są najczęściej szanowane przez jej członków, co również ma znaczenie profilaktyczne.

Kolejny czynnik chroniący, odwołujący się do sfery duchowej,  rozwoju moralnego, wartościowania myśli i zachowań to regularne praktyki religijne. Rozwój w tej sferze, zaangażowanie osobiste i udział w regularnych praktykach, które najczęściej odbywają się w grupie osób o podobnym światopoglądzie może wpływać chroniąco,  gdyż rozwój duchowy wiąże się z dążeniem do zgodności zachowań z wyznawanymi zasadami.

Czwarty czynnik, czyli skłonność do respektowania norm i wartości społecznych  jest rozwijany również przez trzy poprzednie. W zamierzeniach profilaktycznych szkoły znajduje odzwierciedlenie w postaci ukazywania młodzieży jasnych zasad zachowania i konsekwentnego wychowania.

Wg Krzysztofa Wojcieszka programy, których celem jest wzmacnianie czynników chroniących i osłabienie specyficznych czynników ryzyka  mogą mieć bardziej długofalowe znaczenie, niż programy skierowane ku doraźnej redukcji zewnętrznych skutków problemów dzieci i młodzieży. W każdym jednak przypadku należy rozważyć całość problemu i wszelkie uwarunkowania zarówno krótko jak i długo terminowe.

2/ Strategie profilaktyczne wg  W. B. Hansen .

  Po analizie kilkuset programów Hansen opublikował  gradację skuteczności strategii występujących w działaniach profilaktycznych.

1.      Przekonania normatywne – strategia ta polega na zakwestionowaniu nieprawidłowych norm, przekonań i oczekiwań społecznych np. względem spożywania alkoholu między innymi przez konfrontowanie uczniów, którzy maja błędne przekonania co do używania alkoholu , z ich rówieśnikami lub innymi osobami, które nie używają alkoholu i doskonale sobie radzą  w relacjach z przyjaciółmi, rozwiązywaniem problemów, zabawą.  Pokazywanie atrakcyjnych wzorców zachęca młodych ludzi do podobnego zachowania. Ta strategia ma swoje podłoże w psychologii społecznej i psychologii rozwojowej. Młody człowiek w okresie dojrzewania w większości identyfikuje się ze swoją grupą rówieśniczą i przejmuje wiele norm zachowania, które on uznaje i postrzega za obowiązujące w tej grupie. I tak przeciwstawia się dorosłym, poddaje się prądom grup rówieśniczych, często za cenę akceptacji, poczucia przynależności i więzi. Jeżeli w grupie rówieśniczej funkcjonują niekorzystne normy dotyczące używania środków  psychoaktywnych czy przemocy, to jej członkowie podejmują takie zachowania nie zastanawiając się długo  nad decyzją. Dodatkowo członek grupy sąduje, jakie są  normy zachowania na podstawie własnych obserwacji i domysłów, które nie zawsze są zgodne z rzeczywistością. Podejmując zachowania ryzykowne nie zawsze jest do nich przekonany, jednak uruchamia mechanizm autoprzymusu, nie zawsze doświadczając  bezpośredniej presji grupy. Akceptacja  grupy i wzorce zachowań działają bardzo silnie zarówno w kierunku pozytywnym jak i negatywnym. Wzorców do naśladowania dostarczają również rodzice, wychowawcy, osoby prowadzące formalne grupy młodzieżowe, idole filmowi, muzycy, sportowcy, którzy nie zawsze stanowią wzór godny do naśladowania. 

Reasumując zadaniem tej strategii  jest rozbijanie błędnych przekonań i ukazywanie prawdziwych i pozytywnych norm. 

2.      Osobiste postanowienia.

Strategia ta polega  na motywowaniu uczniów do podjęcia własnych postanowień, które miałyby charakter osobistej pracy nad sobą. Jedyną osobą ,która sprawowałaby kontrolę nad sobą jest sam podejmujący postanowienie.  Aby podjąć tego typu zadanie, trzeba być do niego przekonanym  i chcieć je spełnić. Rodzajem pozytywnym wzmocnienia może być  spełnienie postanowienia, wzmocnienie samooceny i w wielu przypadkach chęć dalszej pracy nad sobą  umocnioną wiarą w możliwość jej realizacji i pozytywnych konsekwencji. Mocną stroną tej strategii jest wysoka motywacja, poczucie odpowiedzialności i uczenie się samokontroli.

 

3.  Kształtowanie systemu wartości

Strategia ta polega na odkrywaniu i nazywaniu przez młodych ludzi wartości, które w ich życiu mają największe znaczenie. Układanie własnego systemu wartości  jest jedną z dróg ku dojrzałości. Działanie profilaktyczne polega również na tym, że młody człowiek odkrywa, co może stać się z tymi wartościami, jeżeli wejdzie na drogę kontaktowania się z substancjami psychoaktywnymi, jak wiele ma do stracenia. W tej sytuacji można rozważać, czy warto podejmować takie ryzyko.

4. Informowanie o realnych konsekwencjach.

Dzieci, dorastająca młodzież mają duży przypływ sił witalnych, mały poziom świadomości i  często uważają, że żadne problemy nie są w stanie im zagrozić, że są w stanie zapanować nad własną sytuacją i podejmować wiele ryzykownych zachowań. Praca powinna polegać na ukazywaniu konsekwencji bezpośrednich i pośrednich przy podejmowaniu zachowań ryzykownych.

5.      Uczenie konstruktywnego odmawiania

Strategia ta polega na kształtowaniu postawy asertywności, a w szczególności nabywaniu  umiejętności odpierania presji. Ta umiejętność jest szczególnie potrzebna tym uczniom, którzy mają do czynienia  ze środowiskiem, gdyż istnieje  zjawisko nakłaniania  do podejmowania ryzykownych zachowań. Dotyczy to głownie grup ryzyka. Jest to również umiejetność potrzebna młodzieży w okresie dorastania, gdzie znaczenie rówieśników bardzo wzrasta i czasami trudno oprzeć się ich namowom. 

6.      Alternatywne sposoby życia .

Jest to strategia najbardziej skuteczna  w grupach dzieci i młodzieży ze środowisk zagrożonych. Pokazanie innych wzorców spędzania  czasu może stanowić wsparcie i pomoc, jak również rodzaj uwolnienia  od ciągłego przeżywania trudnych stanów emocjonalnych.

Mniej efektywne strategie to:

7.      Wyznaczanie celów (stawianie celów i wymagań dla podwyższenia osiągnięć młodzieży).

8.      Uczenie podejmowania decyzji (zwiększanie zdolności do podejmowania decyzji).

9.      Zwiększanie poczucia własnej wartości (podwyższanie samooceny i poszanowania tożsamości młodych).

10.   Umiejętność opanowania stresu (obniżanie poziomu stresu poprzez zwiększanie  czynności zaradczych)

11.   Dostępność do różnych form pomocy (zwiększanie świadomości   o miejscach i formach pomocy).

12.   Nabywanie umiejętności społecznych (zwiększenie zdolności do nawiązywania pozytywnych kontaktów interpersonalnych).

 

II.                REKOMENDACJE DO REALIZOWANIA I FINANSOWANIA GMINNYCH PROGRAMÓW PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W 2004 ROKU

http://www.parpa.com.pl